సుప్రతిష్ఠ లేబుల్‌తో ఉన్న పోస్ట్‌లను చూపుతోంది. అన్ని పోస్ట్‌లు చూపించు
సుప్రతిష్ఠ లేబుల్‌తో ఉన్న పోస్ట్‌లను చూపుతోంది. అన్ని పోస్ట్‌లు చూపించు

13, ఆగస్టు 2020, గురువారం

కలలి

కలలి.
వినుము రామా
కనులు నిన్నే
కనగ కాంక్షిం
చును మహాత్మా


 

భలే చిట్టిపొట్టి వృత్తం. పాదానికి 5 అక్షరాలే. గురులఘుక్రమం IIIUU. అంటే గణవిభజన న-గగ అన్నమాట.

ఈ కలలి వృత్తపాదానికి ముందొక లఘవును చేర్చితే అది శశివదనావృత్తం. ముందొక గురువును చేర్చితే అది ఈతివృత్తం.

ఈకలలి వృత్తం పాదానికి ముందు రెండు లఘువులను చేర్చితే అది ధృతి వృత్తం.

పాదం ముందు రెండు గురువులను చేర్చితే అది స్థూలవృత్తం.పాదం చివర రెండు గురువులను చేర్చితే అది హోలావృత్తం. పాదం చివర ఒక గురువునే చేర్చితే అది గుణవతీవృత్తం.

కలలి పాదానికి ఎడాపెడా చెరొక గురువును తగిలిస్తే అది కిణపావృత్తం.

కలలి పాదానికి ముందు ల-గ చేర్చితే అది కుమారలలితావృత్తం. ఆ ల-గ చివరన చేర్చితే అది పరభృతవృత్తం. పాదానికి ముందు గ-ల చేరిస్తే అది రుచిరవృత్తం.

ఈ కలలి గురులఘుక్రమం చిన్నది కాబట్టి సవాలక్ష వృత్తాల్లో అది ఇమిడిపోతుంది.

ఈ కలలి నడకను చూస్తే, చివరి గగ ముందు విరుపు కనిపిస్తున్నది. ఉదాహరణ ఇలా నడుస్తున్నది.

వినుము - రామా
కనులు - నిన్నే
కనగ - కాంక్షిం
చును మ - హాత్మా

8, ఆగస్టు 2020, శనివారం

హాసిక

హాసిక.
రారే మ్రొక్కరే
యీ రామయ్యకున్
కారుణ్యాబ్ధికిన్
మీ రుప్పొంగుచున్



ఈ‌ హాసిక ఒక 5 అక్షరాల చిట్టి వృత్తం. యతిమైత్రిస్థానం  అవసరం లేదు కాని వృత్తం‌ కాబట్టి ప్రాసనియమం ఉంది.
హాసికకు గురులఘుక్రమం UUUIU అంటే మ-లగ అన్నమాట.

నడక చూస్తే ఇది UU - UIU అన్నట్లుగా సాగుతోంది. పాదంలో ఉన్నవి తొమ్మిది మాత్రలు కదా. అందుచేత ఇది 4 + 5 మాత్రలుగా లయను చూపటం సహజంగానే కనిపిస్తోంది.  పైన ఉదహరించిన పద్యం

రారే - మ్రొక్కరే
యీ రా - మయ్యకున్
కారు - ణ్యాబ్ధికిన్
మీ రు - ప్పొంగుచున్

అన్న లయతో‌ కనబడుతోంది.

ఈ వృత్తాన్ని పూర్వకవులు ఎవరన్నా ప్రయోగించారా అన్నది తెలియదు.

6, ఆగస్టు 2020, గురువారం

నంద / కణికా

నంద.
ఓ మానసమా
రాముం డొకనిన్
ప్రేమించినచో
సేమం బగునే

వీరేంద్ర సురేం
ద్రారాధ్య పదా
శ్రీరామ మహా
కారుణ్య నిధీ

 

 
నంద వృత్తానికి పాదానికి 5 అక్షరాలు.

అందుచేత యతి మైత్రి స్థానం అవసరం లేదు

కాని వృత్తం కాబట్టి ప్రాస నియమం పాటించాలి.

ఈవృత్తానికి భ-లగ అని గణవిభజన.

అంతకన్నా గగ-స అని చెప్పటం సముచితంగా, ఉంటుంది.

అలా ఎందుకంటే ఈనందవృత్తం పాదంలో 8 మాత్రలు ఉంటాయి. కాబట్టి చతురస్ర గతి నప్పుతుంది సహజంగా. గగ-స అని పాదాన్ని రెండు ముక్కలుగా చూడటం వలన మంచి నడక సాధించవచ్చును.

మరొక విధంగా ఆలోచించరాదా అంటే భేషుగ్గా అలా చేయవచ్చును. అసమఖండాలుగా 5-3 మాత్రలతో నడక కూడా అందంగిస్తుంది.  ఇలా రెండు విధాలైన నడకలను ఈపొట్టి వృత్తంలో సాధించవచ్చును. ఆయా నడకలను చూపుతూ రెండు ఉదాహరణలను ఇచ్చాను.